Achter de schermen: 8 vragen voor Mekanika 

Hoe dit innoverende bedrijf ecologische verantwoordelijkheid omgezet heeft in een troef. 

Het Label Ecodynamische Onderneming binnenhalen is een echte hefboom voor bedrijven die zich willen engageren voor een duurzame aanpak. In dit interview deelt Roldan, mede-oprichter van Mekanika, een jonge innovatieve onderneming gespecialiseerd in digitale open-sourceproductie, zijn traject naar een meer verantwoord businessmodel.

We hebben het met hem over hun basiswaarden, goede praktijken en de uitdagingen waar ze tegenaan liepen. Mekanika toont dat ecologisch verantwoord handelen met wat goede wil en een stapsgewijze aanpak toegankelijk is voor iedereen. Een inspirerend voorbeeld dat u wel eens warm zou kunnen maken om de stap te zetten en zelf ook voor dat label te gaan als u dat nog niet gedaan hebt. 

Mekanika in een notendop

Mekanika ontstond in 2019 vanuit het verlangen om productietechnieken toegankelijker te maken op kleine schaal, om zo de lokale productie te versterken. Met dat doel voor ogen ontwikkelen we machines voor digitale productie, die we technisch en financieel toegankelijker willen maken op basis van een open-sourcefilosofie die uitgaat van samenwerking.

1. Hoe is het idee ontstaan om met Mekanika aan de slag te gaan rond ecobeheer?

De ecologische waarden lagen mee aan de basis van het project en zijn inherent aan de visie van de oprichters. Voeg daar nog bij dat we een bedrijf uit de grond probeerden te stampen met weinig middelen. Dan leer je vanzelf om je plan te trekken, dingen te hergebruiken, en te besparen op hulpbronnen. En ondanks onze groei blijft dat onze bedrijfscultuur kenmerken. Het is ook een aspect waar we heel sterk naar op zoek gaan als we mensen voor het team aanwerven. We moeten allemaal op dezelfde lijn zitten als het over die waarden gaat. 

2. Wat zijn de uitdagingen waar jullie tegenaan liepen bij de invoering van duurzamere praktijken om het label te krijgen, en hoe hebben jullie die overwonnen?

Het lastigste was onze aanpak op basis van boerenverstand inruilen voor een meer doordachte aanpak. Zo konden we nagaan op welke punten we het minder goed deden dan we dachten, en die vervolgens verbeteren. Maar al bij al hadden we al veel ingevoerd. Het team stond open voor aanpassingen en het proces is redelijk vlot verlopen. 

3. Kun je een anekdote of een concreet voorbeeld delen van de manier waarop jullie inzet voor ecobeheer een positieve impact heeft op een specifiek project? Of zijn er goede praktijken waar jullie extra fier op zijn?

Zo zijn er veel, aangezien onze producten en onze engagementen nauw samenhangen. Een van de sterkste voorbeelden is voor mij de invoering van ons eerste echte circulaire circuit: we hebben twee machinemodellen, die voor beginners en die voor professionals. We hebben een ‘upgradekit’ ontwikkeld waarmee je van het ene naar het andere model kunt overstappen zonder dat je een nieuwe machine hoeft te kopen. We recupereren de niet-gebruikte onderdelen van de gewijzigde machine, analyseren die en hergebruiken ze voor herstellingen of prototypes als ze in goede staat zijn. Zo vermijden we economische veroudering en afval door upgrades.   

4. Het label beloont voornamelijk de goede praktijken die jullie op kantoor invoeren, maar jullie hele core business draait rond ethiek en duurzaamheid. Hoe reageren jullie klanten en partners op jullie ecologisch verantwoorde aanpak? Is dat voor hen een belangrijk criterium in de keuze om met jullie te werken?

In dit stadium primeert de prestatie van de machines nog ruimschoots op hun duurzaamheid, en we stemmen onze prijzen af op de marktprijs zonder onze inspanningen door te rekenen. Het is dus eerder een bonus dan een centraal criterium.

Bij ons past ecologische verantwoordelijkheid ook in een ruimere visie van een meer collaboratieve en transparantere productie, waar ook sociale en economische aspecten deel van uitmaken. De visie van ons bedrijf als geheel onderscheidt ons op de markt, maar het neemt niet weg dat we ervoor moeten zorgen dat onze producten boven die van de concurrentie uitsteken.  

5. Jullie hebben het Label met 3 sterren gekregen. Gingen jullie echt voor die hoogste score? Hebben jullie bepaalde maatregelen genomen om daarin te slagen?

We gingen inderdaad voor de 3 sterren. Het is tijd dat we tonen dat je de dingen goed kunt doen, ongeacht de sector, en productie brengt nu eenmaal bijzonder veel afval met zich mee. Alle maatregelen die we hebben genomen draaiden daarrond.

6. Jullie werken in het domein van de open-sourcemachines. Welke rol kunnen die technologieën volgens jou spelen in de ecologische transitie van de sector?

Ik denk dat we ons vooral moeten afvragen wat we in de toekomst moeten produceren en waarom. Een enorm aandeel van de ecologische impact van onze maatschappij hangt samen met nutteloze of slecht gemaakte spullen, waarbij de focus eerder op winstgevendheid ligt dan op de levensduur van de spullen, de gezondheid of de milieu-impact.

Van onze kant stellen wij de logica van de massaproductie in vraag, en creëren we de mogelijkheid om van een kleinschalige productie te leven, met beperkte automatisering. In dat kader kunnen technologieën helpen. Maar we willen de klassieke logica om met een technische oplossing te komen voor een complex probleem niet gaan reproduceren. Door alles met open source te ontwikkelen creëren we een digitaal collectief goed. Daarmee kunnen anderen op hun beurt aan de slag gaan zonder dat ze ons daar iets voor verschuldigd zijn. Dat model kan op zijn eentje waarschijnlijk niet alle noden van een samenleving dekken. Onze aanpak moet deel uitmaken van een groter geheel, met veranderingen in de massaproductie, de consumptie, de regelgeving, enz.  

7. Welke toekomstige projecten rond ecobeer zitten er bij Mekanika aan te komen? Hebben jullie doelstellingen op de lange termijn om nog duurzamer te worden?

Zeker. We willen onszelf voortdurend blijven verbeteren. De externaliteiten mee opnemen maakt deel uit van de criteria waarmee we bij elke nieuwe ontwikkeling, elke proceswijziging, elke aanwerving rekening houden. We maken natuurlijk de afweging met andere criteria zoals de winstgevendheid. Die laatste is nog fragiel bij een 4 jaar jong bedrijf, maar we streven er altijd naar om beter te doen, op het tempo dat we aankunnen.

8. Welke tips zou je geven aan andere bedrijven zoals het jouwe, die zich willen inzetten voor een ecologisch verantwoorde aanpak maar de stap nog niet gezet hebben?

Ik denk dat je een intrinsieke motivatie nodig hebt en dat je het stap voor stap moet aanpakken, met duidelijke en haalbare doelstellingen. Laat je niet verlammen of ontmoedigen door onheilsberichten. Je moet je teams, je leveranciers en je klanten ‘opvoeden’. Dat kost energie, maar het kan ook heel veel zinvols teweegbrengen in een organisatie, en tijdens het hele proces tal van verrassende voordelen opleveren. 

Door 3 sterren binnen te halen bij het Label Ecodynamische Onderneming toont Mekanika dat technologische innovatie en ecologische verantwoordelijkheid kunnen samengaan. Hun engagement voor ecobeheer is verankerd in hun fundamentele waarden, en het heeft niet alleen de bedrijfscultuur versterkt maar ook de productie geoptimaliseerd. Met een geleidelijke en pragmatische aanpak bewijst Mekanika dat elk bedrijf, hoe klein of groot ook, duurzame praktijken kan integreren. Hun traject inspireert en toont dat een ecologisch verantwoorde aanpak niet alleen het milieu maar ook de ontwikkeling van het bedrijf ten goede komt.